راه‎کاری کوتاه و موثر برای درمان وسواس:

برای درمان بیماریهای نفسانی، یک درمان کلی وجود دارد. این درمان بر ویژگی زیاده‎خواهی نفس انسان، مبتنی بوده و بر روی آن تأثیر مثبتی داشته وآن را کنترل می‎کند.

در سوالی از محضر آیت الله بهجت پرسیده شد که برای درمان پرخوری چه کنیم؟

ایشان این درمان را پیشنهاد فرمودند که هرچه می‎خواهید بخورید را در ظرفی جدا کنید و خود را ملزم کنید که فقط به همان مقدار خواهید خورد. در این صورت در ابتدا میزان مصرف را مشخص و معین می‎کنید (اگرچه ممکن است باز خوراک زیادی باشد)، و در ادامه همان را هم کم کم، کاهش داده و به میزان مطلوب می‎رسانید.

این درمان فقط برای پرخوری نیست، وبرای بقیه امراض نفسانی نیز، روش جالب و موثری است. زیرا نفس انسان به گونه‎ای آفریده شده است که نمی‎خواهد به حد معینی اکتفا کند ودوست دارد به هر مقدار توانست به لذتها وخوشی‎ها برسد. حال اگر چنین فردی بدون کنترل، شروع به استفاده از لذت‎ها کند، یقیناً خود را نابود خواهد کرد، مخصوصا اگر شرایط خارجی هم مهیا باشد. اما اگر چنین فردی محدوده استفاده خود را مشخص کند، انسان به گونه‎ای خلق شده که به همان مقدار قانع می‎شود و با همان مقدار سیر می‎شود. و می‎تواند بعد از این، همین مقدار را هم کاهش دهد.

درباره وسواس هم اگر انسان، مقدار را مشخص نکند و منتظر معجزه‎ای برای خوب شدن خود باشد، هیچ وقت چنین اتفاقی نخواهد افتاد. زیرا خداوند متعال ما را امتحان می کند و ما باید امتحان پس دهیم و فرصت ساز باشیم نه منتظر فرصت.

به هرحال، اگر فرد وسواسی، میزانِ مشخصی را برای شستن مثلاً قرار دهد مثلا بگوید بیشتر از دو دقیقه نمی‎شویم، در این صورت نفس به همین مقدار قانع شده و در همین اندازه تثبیت می‎شود و در مرحله بعد می‎تواند همین را هم کمتر کرده و به بهبود کامل برسد.

البته اگر کسی به مقدار زیادی گرفتار وسواس باشد و اراده‎اش سلب شده است، حتما باید در کنار استفاده از این روش، به روان‎شناس نیز مراجعه نماید و نباید در این‎باره کوتاهی کند، زیرا وسواس بیماری خطرناکی است که اگر درمان نشود، هم دنیا را از انسان می گیرد هم آخرت را

«یک گوش در و یک گوش دروازه»؛ شاید همه ما این جمله رو دفعات زیادی شنیده باشیم.

مقصود از این جمله این هست که به حرف‎های مردم بی اعتنا باش. این جمله واقعا جمله خوبی است تا زمانی که مدنظر جملاتی باشد که در مورد شخص انسان می زنند و سبب میشوند که انسان اگر به این حرف‎ها توجه کند، از مسیر پیشرفت باز بماند.

اما اگر مقصود از این جمله این باشد که به چیزهایی که می شنوی بی توجه باش و هر حرف و صدایی را بشنو، این کلام، کلام صحیحی نیست. زیرا خداوند در قرآن می فرماید: «وَ لاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولـئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً؛
و از چیزى که بدان علم ندارى (در مرحله اعتقاد و گفتار و عمل) پیروى مکن، زیرا گوش و چشم و دل، هر یک مورد سؤال قرار خواهند گرفت (از انسان درباره کارهاى آنها و از آنها درباره کارهاى خودشان مى‏پرسند).»[1]

پس انسان هم باید به صادرات گفتاری خود توجه داشته باشد و کلام باطل و گزافی نگوید و هم بر واردات شنیداری خود توجه داشته باشد تا فردای قیامت در این باره مورد مواخذه قرار نگیرد.

حال که می دانیم در مورد شنیدنی ها مسئولیت داریم جا دارد که به عنوان مثال چند مورد از شنیدنی های حرام را خدمت شما بیان می کنم:

1: شنیدن غیبت[2]،
2: شنیدن سخن چینی و ترغیب آن[3]،
3: شنیدن موسیقی های حرام( مانند موسیقی لهوی و حرام)،
4: شنیدن تهمت[4]

نکته: آن‎چه در شنیدنی های حرام مطرح است استماع است نه شنیدن و به گوش رسیدن، شاید شخصی بپرسد که استماع یعنی چه؟

جواب ساده است. استماع یعنی اینکه انسان خودش با اختیار گوش دهد، در مقابل استماع سمع است یعنی: صدایی به گوش رسیدن است که انسان در مقابل آن مسئولیتی ندارد.

به امید روزی که همه اعضا و جوارح ما در مسیر بندگی خدا باشند و فعل حرامی را متوجه نشویم و یا اینکه با شنیدن و سکوت خود تایید کنده عمل باطلی نباشیم.

-------------------------------------

پی نوشت:

[1]سوره إسرا آیه 36
[2] اجوبه الاستفتائات، ص247، س1128
[3] فرهنگ فقه، ج2، ص618، س9
[4] توضیح المسائل آیت الله مظاهری، م 94