یک گوش در و یک گوش دروازه

«یک گوش در و یک گوش دروازه»؛ شاید همه ما این جمله رو دفعات زیادی شنیده باشیم.

مقصود از این جمله این هست که به حرف‎های مردم بی اعتنا باش. این جمله واقعا جمله خوبی است تا زمانی که مدنظر جملاتی باشد که در مورد شخص انسان می زنند و سبب میشوند که انسان اگر به این حرف‎ها توجه کند، از مسیر پیشرفت باز بماند.

اما اگر مقصود از این جمله این باشد که به چیزهایی که می شنوی بی توجه باش و هر حرف و صدایی را بشنو، این کلام، کلام صحیحی نیست. زیرا خداوند در قرآن می فرماید: «وَ لاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولـئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً؛
و از چیزى که بدان علم ندارى (در مرحله اعتقاد و گفتار و عمل) پیروى مکن، زیرا گوش و چشم و دل، هر یک مورد سؤال قرار خواهند گرفت (از انسان درباره کارهاى آنها و از آنها درباره کارهاى خودشان مى‏پرسند).»[1]

پس انسان هم باید به صادرات گفتاری خود توجه داشته باشد و کلام باطل و گزافی نگوید و هم بر واردات شنیداری خود توجه داشته باشد تا فردای قیامت در این باره مورد مواخذه قرار نگیرد.

حال که می دانیم در مورد شنیدنی ها مسئولیت داریم جا دارد که به عنوان مثال چند مورد از شنیدنی های حرام را خدمت شما بیان می کنم:

1: شنیدن غیبت[2]،
2: شنیدن سخن چینی و ترغیب آن[3]،
3: شنیدن موسیقی های حرام( مانند موسیقی لهوی و حرام)،
4: شنیدن تهمت[4]

نکته: آن‎چه در شنیدنی های حرام مطرح است استماع است نه شنیدن و به گوش رسیدن، شاید شخصی بپرسد که استماع یعنی چه؟

جواب ساده است. استماع یعنی اینکه انسان خودش با اختیار گوش دهد، در مقابل استماع سمع است یعنی: صدایی به گوش رسیدن است که انسان در مقابل آن مسئولیتی ندارد.

به امید روزی که همه اعضا و جوارح ما در مسیر بندگی خدا باشند و فعل حرامی را متوجه نشویم و یا اینکه با شنیدن و سکوت خود تایید کنده عمل باطلی نباشیم.

-------------------------------------

پی نوشت:

[1]سوره إسرا آیه 36
[2] اجوبه الاستفتائات، ص247، س1128
[3] فرهنگ فقه، ج2، ص618، س9
[4] توضیح المسائل آیت الله مظاهری، م 94